De mythe van Vronen
In 1559 vond een Alkmaarse schepen (stadsbestuurder) menselijke resten op de plek waar ooit het kasteel de Nieuwburg had gestaan. De schepen en zijn dienaren dachten dat het hier ging om de botten van de burgemeester van Vronen, Phobus. Phobus speelde een hoofdrol in de ondergang van de stad Vronen. Vronen was volgens de legende de grootste stad in West-Friesland. Die stad lag ongeveer waar nu Sint-Pancras ligt. De Hollandse graaf Floris V had West-Friesland in 1289 daarvoor onderworpen. Vronen kwam voor hun eigen vrijheid met andere West-Friese steden en dorpen in 1303 in opstand tegen de graaf.
Graaf Jan I trok snel naar Vronen. Ondanks dat Vronen een groter leger had, kon hij met een list de stad innemen. Hij had namelijk burgemeester Phobus omgekocht, die voor hem de poort opende. Hierna verwoestte graaf Jan I de stad. Na de verwoesting werd burgemeester Phobus gestraft: hij had spijt gekregen van zijn verraad en dat beviel graaf Jan niet. Phobus werd in kasteel Nieuwburg tussen twee muren in gemetseld (of levend begraven, er zijn twee versies van het verhaal). Hij krijgt ook 'eten' mee om in de muur te overleven: een laars vol goud. Een straf die symbool stond voor zijn hebzucht.
Het is natuurlijk een prachtig verhaal, alleen er is weinig van waar. Vronen was inderdaad een van de leidende ‘steden’ van de opstand in 1303. Maar het was een klein boerendorp en geen grote stad met stadsmuren. Het bestaan van Phobus is ook onzeker. In 1303 versloeg het Hollandse leger het West-Friese leger wel bij Vronen. Ook verwoestten de Hollandse soldaten het dorp en werden veel inwoners vermoord. Het verhaal over de waargebeurde slag bij Vronen werd in de loop van de eeuwen enorm aangedikt.
Op deze prent uit 1750 is rechts een geschiedschrijfster te zien die de geschiedenis van Vronen beschrijft. Links van haar liggen de botten van Phobus. Hoe weten we dat de botten van Phobus zijn? Linksboven komt vadertje tijd aanvliegen met een zandloper op zijn hoofd. Onder hem ligt een klok die in Vronen gesmeed zou zijn. Op de achtergrond is de grote stad Vronen te zien.
Meer weten? Verder lezen kan hier. Je kunt ook dit filmpje van schooltv bekijken.
