De drie kastelen van Alkmaar en Oudorp
Ooit stonden er in de buurt van Alkmaar drie kastelen: de Torenburg, Middelburg en Nieuwburg. Die kastelen waren van de graven van Holland. De graven hadden de kastelen nodig om zich te verdedigen tegen de West-Friezen. Zij wilden het gezag van de graven niet accepteren en vielen Alkmaar regelmatig aan. De Torenburg is de oudste van de drie kastelen. Waarschijnlijk liet graaf Willem II, dezelfde graaf die Alkmaar stadsrechten gaf, het kasteel bouwen rond 1254/1255. Of hij liet een kasteel dat er al eerder stond versterken, dat weten we niet zeker. De burcht staat ook op het stadszegel van Alkmaar. Je ziet het teken overal terug in de stad. De Middelburg en de Nieuwburg werden door Willems zoon gebouwd, graaf Floris V.
De Torenburg is zelf in de veertiende eeuw afgebroken en de Nieuwburg nam zijn functie over. In 1517 stak de Friese krijgsheer Grote Pier met zijn bende van Friezen en Geldersen de twee overgebleven kastelen in brand tijdens de plundering van Alkmaar. De kastelen werden vervolgens door het stadsbestuur van Alkmaar gesloopt: je ziet nu alleen nog de fundamenten terug in het landschap.
Van de Torenburg zie je helemaal niets meer. Op de plek waar het kasteel lag, loopt nu het Noordhollands Kanaal.
Op de eerste schets is het kasteel de Torenburg te zien, zoals het eruit zag in de fantasie van de tekenaar. Het is onduidelijk of het kasteel er echt zo uit heeft gezien, omdat er geen afbeeldingen zijn bewaard uit de tijd waarin het kasteel nog overeind stond. De schets is afkomstig uit het jaar 1730. De tweede afbeelding is een tekening van kasteel Middelburg. Op de derde schets staat kasteel Nieuwburg. De drinkbeker en lekschaal zijn afkomstig van recente opgravingen op de plaatsen van de Middelburg en de Nieuwburg.
Een bijzonder kasteel
In 2019 bleek bij archeologische onderzoek trouwens dat kasteel de Middelburg bij Oudorp heel bijzonder was: het had een bijzonder soort versterkte uitbouw, die we een barbacane noemen. Voor zover we weten had geen enkel ander kasteel in Nederland zo'n uitbouw! Hoe kan het denk je dat we eerder nooit wisten dat het kasteel zo'n bijzondere vorm had?
