Door Spaanse ogen
Bernardino de Mendoza was kapitein in het Spaanse leger. Hij was in 1573 gestationeerd in de Nederlanden en werd in september door de hertog van Alva naar Alkmaar gestuurd. Bijna twintig jaar later publiceerde hij zijn Comentarios – Spaans voor ‘opmerkingen’ – over de gebeurtenissen tijdens de oorlog in de Lage Landen, in de jaren 1567 tot 1577. Dat staat in het Spaans op deze titelpagina. Dankzij het verslag van Mendoza kunnen we het Beleg van Alkmaar ook door Spaanse ogen zien.
Mendoza typeert Alkmaar in zijn verslag als een klein stadje, omgeven door veel breed en diep water. De Alkmaarders noemt hij rebellen. Maar hij prijst ook de moed van de opstandelingen. Verder geeft Mendoza vooral een levendige indruk van wat er aan de Spaanse kant allemaal gebeurde. Zoals tijdens de mislukte aanval op Alkmaar op 18 september 1573. Spaanse troepen probeerden toen tegelijkertijd de Friese Poort en de Rode Toren te bestormen, aan de noordoostkant van de stad.
De Spanjaarden waren van plan met een verplaatsbare houten brug de stadsgracht over te steken naar de Rode Toren. Maar de brug kwam vast te zitten in een loopgraaf.
De Spaanse troepen bij de Friese Poort hoorden de soldaten die met de brug in de weer waren en dachten dat het Alkmaarders waren die in de aanval gingen. Van schrik begonnen ze met de bestorming van de stad, zonder op het afgesproken signaal te wachten. Spaanse kanonnen hadden al een gat in de Alkmaarse vesting geslagen. Maar de Spanjaarden hadden de grootste moeite over het puin te klimmen om in de stad te komen. Ze hadden geen ladders meegenomen. Intussen werden ze van bovenaf voortdurend beschoten en bekogeld door de Alkmaarders en de geuzensoldaten. Uiteindelijk zagen de Spanjaarden zich gedwongen zich terug te trekken.
